Historia Sekcji Polskiej International Police Association

IPA to skrót od International Police Association – Międzynarodowego Stowarzyszenia Policji założonego 1 stycznia 1950 r. przez sierżanta Brytyjskiej Policji sir Arthura Troopa [1]. Jest ono neutralne politycznie, gospodarczo, związkowo i religijnie, a przynależność do niego zobowiązuje do przestrzegania Deklaracji Praw Człowieka, określonych w 1948 r. Siedzibą stowarzyszenia jest Szwajcaria, a najwyższą władzą Kongres Światowy, odbywający się co 3 lata [2]. Posiada ono też własne centrum informacyjno – szkoleniowe mieszczące się w Gimborn koło Kolonii w Niemczech, gdzie co roku odbywa się kilkadziesiąt seminariów naukowych.

Celem organizacji, zgodnie z intencją założyciela, jest tworzenie więzów autentycznej przyjaźni i koleżeństwa zawodowego pomiędzy zatrudnionymi w służbach policyjnych na całym świecie. Ideę tę, zawartą w sentencji „Servo Per Amikeco” (służyć poprzez przyjaźń), próbuje obecnie materializować ponad 400 tys. policjantów z 65 krajów, członków IPA.

Podczas ostatniego Kongresu Światowego IPA, jaki odbył się w Chorwacji podsumowano dotychczasową działalność, wyznaczono kalendarz kolejnych spotkań kongresowych, a także wyłoniono władze stowarzyszenia na kolejną kadencję, godność prezydenta powierzając Pierre-Martin Moulin.

Stowarzyszenie w Polsce.

Przeniesienie do polskiej Policji idei IPA, czyli działania poprzez przyjaźń bez względu na różnice polityczne, kulturowe i wszystkie inne, stało się możliwe dopiero jako efekt polskiej transformacji ustrojowej i powołania neutralnej politycznie Policji. Już latem 1990 r. policjanci z Poznania nawiązali pierwsze kontakty z policjantami francuskimi, którzy przekazali im materiały dotyczące International Police Association oraz zapoznali z jej celami statutowymi. Zaproponowali również pomoc w utworzeniu sekcji polskiej. Podobną współpracę podjęli niemal w tym samym czasie policjanci z Jeleniej Góry, tyle że ich partnerem stała się Sekcja Duńska IPA. Przy jej pomocy zorganizowano zebranie inicjatywne grupy założycielskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Policjantów – oddział duński – Esbjerg, na którym powołano tymczasowy zarząd. W 1992 r. do powstałego w ten sposób stowarzyszenia przystąpiło 122 jeleniogórskich policjantów, którzy otrzymali legitymacje wystawione im przez Sekcję Duńską IPA. W tym okresie polscy policjanci przystępowali do IPA również indywidualnie, poprzez organizacje działające w Niemczech i Francji.

Wzrastające zainteresowanie IPA wśród funkcjonariuszy polskiej Policji, prowadziło nieuchronnie do powołania autonomicznej Sekcji Polskiej. Decydująca inicjatywa stała się udziałem policjantów garnizonu poznańskiego. 17 czerwca 1991 r. zorganizowali oni spotkanie w przedmiotowej sprawie, w którym uczestniczyli też przedstawiciele WSPol w Szczytnie oraz policyjnych garnizonów w Krakowie, Gdańsku, Warszawie, Wrocławiu i Słupsku. 20 sierpnia 1991 r., po uzyskaniu zgody wiceministra Jana Widackiego na utworzenie i działalność Sekcji Polskiej IPA, doszło do ponownego ich spotkania w Poznaniu, podczas którego wyłoniono grupę inicjatywną mającą doprowadzić do prawnego zalegalizowania Stowarzyszenia. Nastąpiło to ostatecznie 23 grudnia 1991 r., kiedy Sąd Wojewódzki w Poznaniu wydał postanowienie o zarejestrowaniu międzynarodowego stowarzyszenia pod nazwą, International Police Association – Sekcja Polska”. 13 stycznia 1992 r. zostało ono wpisane do Rejestru Sądowego w Poznaniu pod pozycją ST 447 [4].

Historyczny, bo założycielski Kongres Sekcji Polskiej IPA, odbył się w dniach od 16 do 17 października 1992 r. w Kiekrzu pod Poznaniem. Uczestniczyło w nim 52 delegatów reprezentujących 630 członków, wówczas skupionych w 22 grupach wojewódzkich. Wyłonili oni trzynastoosobową Krajową Komisję Wykonawczą. Innym zapamiętanym wydarzeniem była darowizna pieniężna przekazana przez policjantów z Sekcji Narodowej IPA Francji, na rozwój Sekcji Polskiej IPA.

W 1992 r., na 24 konferencji IPA w Rio de Janeiro w Brazylii, dzięki rekomendacji policjantów z Sekcji Francuskiej i Duńskiej IPA, Sekcja Polska stała się pełnoprawnym członkiem tej organizacji. W ten sposób zostały zwieńczone ponad dwuletnie starania i zabiegi o prawne jej uznanie w kraju, a także wprowadzenie na arenę międzynarodową. Było to zarazem dowodem, że międzynarodowa społeczność policyjna, zaakceptowała zasady organizacji i działania polskiej Policji, respektujące kanony państwa demokratycznego [5].

Podstawowe decyzje związane z działalnością Stowarzyszenia zarezerwowane są dla Kongresu. W latach 1995 – 2004, odbyły się 4 takie zgromadzenia, w następującej kolejności:

• II Kongres – 23 i 24 września 1995 r. w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie. Uczestniczyło w nim 70 delegatów z 30 grup wojewódzkich z kraju oraz goście reprezentujący sekcje narodowe z Niemiec, Danii, Litwy, Łotwy, Estonii, Słowacji, Czech, Słowenii i Francji. Obecny był również Komendant Główny Policji,
• III Kongres – od 4 do 6 grudnia 1998 r. w Soczewce koło Płocka. Na sali obrad przebywało 34 z 47 uprawnionych do głosowania delegatów.
• IV Kongres – od 25 do 27 listopada 2001 r. w Wildze. Zaaprobowano projekt przekształceń organizacyjnych przygotowanych przez Prezydia Zarządów Śląskiej i Małopolskiej Grupy Wojewódzkiej oraz Krajowego Zarządu, w wyniku których w grupach wojewódzkich zlikwidowane zostały oddziały. Pozostawiono jako komórki terenowe regiony, podporządkowane bezpośrednio zarządom grup wojewódzkich [6].
• V Kongres – od 11 do 13 listopada 2004 r. w Łącznej. 54 delegatów wybrało Prezydium Zarządu IPA Sekcja Polska oraz dokonało zmian w Statucie stowarzyszenia. Gośćmi Kongresu byli przedstawiciele sekcji narodowych IPA, z Austrii, Niemiec, Słowacji, Rumunii, Litwy i USA.
• VI Kongres IPA w Bochni w 2007 r. Na Prezydenta Sekcji Polskiej wybrano po raz pierwszy Arkadiusza Skrzypczaka.
• VII Kongres IPA odbył się w październiku 2010 r. w Muszynie. Ponownie A. Skrzypczak został prezydentem Sekcji Polskiej IPA.
• VIII Nadzwyczajny Kongres odbył się 18 czerwca 2011 roku w Łodzi. Został on zwołany w celu dostosowania statutu Sekcji Polskiej IPA do znowelizowanej ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
• IX Kongres IPA w Zamościu miał miejsce 26 października 2013 roku. Nowym prezydentem został Fryderyk Orepuk dotychczasowy II Wiceprezydent Sekcji Polskiej IPA
• X Kongres IPA w Solcu Zdroju odbył się 26 listopada 2016 roku. Prezydentem Sekcji Polskiej na druga kodencje pozostał Fryderyk Orepuk. Odberał on gratulacje od obecnego na kongresie Prezydenta Światowego Pierre Martin Moulin’a oraz przedstawicieli 13 sekcji narodowych.
• XI Kongres IPA w Łodzi 14 kwietnia 2018 roku miał na celu dostosowanie statutu IPA Polska do obowiązujących przepisów prawnych. 
• XII Kongres IPA w Janowie Podlaskim odbył się 7 grudnia 2019 roku w Janowie Podlaskim. Prezydentem został wybrany Piotr Wójcik. 

Statut Sekcji Polskiej IPA stanowi, że jej członkami mogą być osoby pełniące służbę w Policji i Straży Granicznej, jak również emeryci i renciści tych formacji. Przynależność do Stowarzyszenia jest dobrowolna, a każdy członek jest zobowiązany aktywnie uczestniczyć w realizacji celów statutowych IPA .

O otwarciu IPA – Sekcja Polska, na funkcjonariuszy Straży Granicznej – jako pełniących służbę o charakterze policyjnym [9] – zdecydowano 15 marca 2003 r., podczas posiedzenia Krajowego Zarządu IPA w Mysłowicach. Stanowisko to potwierdzono na V Kongresie Krajowym, którego delegaci wprowadzili odpowiedni zapis do statutu. W ślad za tym Komendant Główny Straży Granicznej zezwolił podległym funkcjonariuszom w służbie stałej i przygotowawczej, na członkostwo w stowarzyszeniu w trybie indywidualnym [10].

Statut IPA wyróżnia następujące rodzaje członkostwa: zwyczajne oraz asocjacyjne. Pierwsze jest nabywane z na mocy uchwały Prezydium Zarządu Grupy Wojewódzkiej po uprzednim złożeniu deklaracji i wniesieniu składki członkowskiej oraz wpisowego. Członkostwo asocjacyjne może otrzymać policjant z innego kraju, w którym nie powstała sekcja narodowa IPA; traci je w chwili gdy w danym kraju powstanie taka sekcja. Za szczególne zasługi dla stowarzyszenia można uzyskać tytuł honorowy: Zasłużony dla IPA Sekcja Polska”. Nadaje go Krajowy Zarząd Sekcji Polskiej na wniosek Prezydium Krajowego Zarządu lub jednego z Zarządów Grupy Wojewódzkiej .

Stowarzyszenie jest edytorem gazety „IPA Wiadomości Sekcji Polskiej”. Dzięki niemu, jak również publikacjom na stronach internetowych pod adresem www.ipapolska.pl coraz szersze grono osób może poznać cele stowarzyszenia, jak i przejawy jego działalności.

Mottem stowarzyszenia, jak już zaznaczano i przypominano, wyrażonym w języku esperanto jest: „Servo Per Amikeco” (służyć poprzez przyjaźń). Sekcja Polska IPA cel ten realizuje poprzez różnorodne działania i inicjatywy, wśród których wyróżnić można:

1. Organizację krajowych i międzynarodowych sympozjów, spotkań i seminariów;.
2. Propagowanie i przeprowadzanie grupowych i indywidualnych wyjazdów studyjnych;
3. Sprzyjanie wymianie i zbliżaniu młodzieży – podróże, seminaria młodzieżowe;
4. Informowanie o działalności Stowarzyszenia w wydawanym przezeń periodyku;
5. Rozwijanie kontaktów osobistych z członkami innych sekcji narodowych;
6. Uświadamianie funkcjonariuszom konieczności poszanowania prawa i utrzymania porządku;
7. Podnoszenie prestiżu Policji poprzez upowszechnianie wiedzy o policji w społeczeństwie oraz dbałość o zachowanie poprawnych relacji między społeczeństwem a policją;
8. Ułatwianie wymiany doświadczeń zawodowych z członkami innych sekcji narodowych;
9. Współuczestniczenie w przygotowaniu polskiej i światowej bibliografii prac dotyczących problematyki policyjnej oraz Stowarzyszenia.
10. Rozwijanie współpracy zawodowej, socjalnej, kulturalnej, sportowej i turystycznej z innymi sekcjami narodowymi oraz pomiędzy strukturami w kraju.
11. Inicjowanie wymiany korespondencji dla podtrzymania i nawiązywania kontaktów oraz wspieranie nauczania języków obcych [12].

Hasło wyrażone w dewizie: „służyć poprzez przyjaźń” mobilizuje wielu policjantów, funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz emerytów i rencistów tych formacji do aktywności nie tylko na płaszczyźnie zawodowej, ale i na nie mniej ważnej, pozazawodowej. Członkowie stowarzyszenia znani są z podejmowania różnorakich inicjatyw dla dobra obywateli. Dzięki temu w świadomości społecznej wzrasta prestiż policji oraz stan wiedzy o zadaniach, problemach i dniu codziennym instytucji oraz ludzi, którzy je tworzą. Można bez ryzyka popełnienia błędu przyjąć również, że wzajemne kontakty nawiązywane przez policjantów z różnych krajów – budujące podstawy do autentycznych policyjnych przyjaźni, będą częstokroć owocniejsze w działaniu, niż podpisywane porozumienia międzynarodowe.

Wskazując te bezsporne korzyści z działalności IPA, nie należy również zapominać, że tego typu organizacje torowały drogę integracji europejskiej. Współcześnie, gdy jest ona wyrażana poprzez Unie Europejską, możemy jako policjanci odczuwać satysfakcję, że należymy do organizacji, która była jednym z jej pionierów. Polscy policjanci, nie ze swojej winy, w proces ten wpisali się z pewnym opóźnieniem. Aktywnością i prężnością nadrabiają jednak ten czas, który na szczęście nie został utracony bezpowrotnie.

Autor tekstu: Paweł Michalak

(zaktualizowała: Aneta Sobieraj)

[1] Urodzony 15 grudnia 1914r. w Lincoln. Zmarł 30 listopada 2000r. w Peterborough w Wielkiej Brytanii.
[2] „IPA Wiadomości Sekcji Polskiej”. Katowice 2003, nr 21, s. 15.
[3] „IPA Wiadomości Sekcji Polskiej”. Katowice 2003, nr 22, s. 4.
[4] Obecnie Sekcja Polska IPA posiada wpis do KRS pod nr 0000154720
[5] Pierwszym krajem przyjętym do IPA z „bloku wschodniego” były Węgry, co nastąpiło w 1991 r. Dwa lata później status ten – jak zaznaczono – uzyskała Polska, przyjęta razem ze Słowenią. W latach następnych do stowarzyszenia przyjęto policje z następujących państw: Bułgarii, Czech, Rosji oraz Słowacji w 1994r., Estonii, Łotwy oraz Litwy w 1995 r., Rumunii -1996, Ukrainy -1997 i Chorwacji- 2003.
[6] „IPA Wiadomości Sekcji Polskiej”. Bydgoszcz 2002, nr 19, s. 2.
[7] Pozostałe funkcje pełnią: sekretarza generalnego – Jacek Michałkowski z Zachodnio-Pomorskiej GW IPA, asystenta sekretarza generalnego – Paweł Pasternak ze Śląskiej GW IPA, skarbnika – Jerzy Kaczorowski z Warmińsko-Mazurskiej GW IPA, asystenta skarbnika – Andrzej Suprowicz z Podlaskiej GW IPA. Członkami Prezydium Zarządu są natomiat: Piotr Idzikowski ze Stołecznej GW IPA, Dariusz Rejniak z Łódzkiej GW IPA, Zdzisław Wolny z Wielkopolskiej GW IPA. Komisji Rewizyjnej Sekcji Polskiej IPA wchodzą: Ryszard Maciałczyk i Piotr Szymurski z Wielkopolskiej GW IPA, Piotr Wójcik z Lubelskiej GW IPA, Andrzej Trybułowski z Opolskiej GW IPA oraz Ryszard Ciesielski ze Śląskiej GW IPA; za „IPA Wiadomości Sekcji Polskiej”. Katowice 2004, nr 28, s. 6. 44 „Odpis Aktualny z rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej”. Krajowy Rejestr Sądowy nr KRS 0000154720. Poznań 2003.
[9] „IPA Wiadomości Sekcji Polskiej”. Katowice 2003, nr 23, s. 10.
[10] Decyzja nr 73 z dnia 13 czerwca 2003 roku, Komendanta Głównego Straży Granicznej w sprawie zezwolenia funkcjonariuszom Straży Granicznej na przynależność do International Police Association – Międzynarodowego Stowarzyszenia Policji. Warszawa 2003.